Âm thanh tiếng chuông chùa gợi nhớ bình yên và tĩnh lặng trong linh thiêng cho tâm hồn.

"Các loại chuông thường dùng trong chùa chiền, tự viện"

1. Chuông Phạn (chuông Phạn)

Còn được gọi là “hồng chung”, “đại chung”, “hoa chung” hoặc “cự chung”. Chuông Phạn được đúc bằng đồng xanh có pha ít sắt, thông thường chuông cao khoảng 1.5m, đường kính khoảng 6 tấc. Loại này được treo trong lầu chuông để thỉnh chuông với mục đích chiêu tập đại chúng hoặc báo thời sớm tối. Người Việt Nam thường gọi loại chuông to là “”, gần như là không có quy định cụ thể về độ rộng hẹp. Chuông Phan còn được biết đến với cái tên khác là “chuông U Minh”.

2. Chuông Bán (chuông bán)

Sở dĩ được gọi là bán chung vì chuông này chỉ lớn bằng 1/2 chuông Phạn, cũng có thể gọi là “hoán chung” hoặc “tiểu chung”. Chuông được đúc bằng đồng, cao khoảng 6 – 8 tấc, được để tại 1 góc trong chánh điện và được sử dụng trong các buổi pháp hội, nên cũng có tên khác là “hành lễ chung”. Ngày nay, Việt Nam cũng như các nước khác rất linh động trong việc chế tạo nhiều loại chuông dạng “bán chung” này, nhưng cũng không có kích thước cố định.

3. Chuông Báo Chúng (chuông báo chúng)

Cũng được gọi là “chuông Tăng đường”, tức là chuông nhỏ, chỉ một người xách lên được. Hình dạng giống như đại hồng chung, thường được treo ở trai đường, sử dụng để báo tin cho Tăng chúng biết: Họp đại chúng, giờ chấp tác, giờ bái sám trong các tự viện, thọ trai.

4. Chuông Gia Trì (chuông gia trì)

Loại chuông này dùng để đánh trong lúc tụng kinh, bái sám. Tiếng chuông được sử dụng trước khi tụng kinh hay báo hiệu sắp hết đoạn kinh đang tụng hoặc câu niệm Phật. Cũng thường được đánh lên khi lạy Phật một mình. Còn khi đông người thì để báo hiệu cùng lạy cho nhịp nhàng. Có đủ ba loại lớn, vừa và nhỏ. Chuông vừa và nhỏ thì thường thường Phật tử tại gia dùng nhiều hơn và cũng dùng như chư Tăng.

Vào thời cực thịnh của triều Thiền Tông, chuông đặt tại thiền đường, trai đường được gọi là Tăng Đường chung, Trai chung; chuông để tại chánh điện gọi là “Điện chung”… Những vị lo việc chuông này gọi là “Chung Đầu.”

"Quan trọng của âm thanh chuông chùa"

Chuông Phật và Ý Nghĩa của Nó trong Phật Giáo

Trong đạo Phật, chuông Phật có một ý nghĩa vô cùng quan trọng và linh thiêng. Trong tiếng Phạn, chuông Phật được gọi là Ghantā và thường được xem như một biểu tượng của sự thanh tịnh và tinh tấn. Theo sách Ngũ Phần Luật, quyển 18, có ghi lại một câu chuyện đầy ý nghĩa về chuông Phật.

Theo sách Ngũ Phần Luật, ở một lần đức Phật Đà chuẩn bị tụng kinh nhưng không thể tập hợp đủ tất cả các tăng để cùng thực hiện nghi lễ. Đức Phật đã hướng dẫn họ rằng khi gặp tình huống như vậy, họ nên gõ chuông hoặc gõ trống, thổi ốc để thông báo và tập hợp mọi người một cách hiệu quả.

Đối với các Tỳ Kheo không biết cách làm chuông Phật từ gỗ, đức Phật đã chỉ cho họ rằng ngoài các loại cây sơn và cây độc, các loại cây gõ phát ra âm thanh khi đánh cũng có thể làm chuông. Những người không có kim loại thường dùng thân cây rỗng để làm chuông và sau đó làm một chiếc mõ để giữ nhịp âm khi tụng kinh.

Chuông Phật không chỉ đơn giản là một dụng cụ tín ngưỡng mà còn là biểu tượng của sự linh thiêng và thanh tịnh trong lòng tin Phật giáo. Việc sử dụng chuông trong các nghi lễ tụng kinh không chỉ giúp tập hợp mọi người mà còn giúp tạo ra sự kích thích âm thanh linh thiêng, giúp tinh thần của mọi người trở nên yên bình và tịnh tâm.

Đồng nhất tâm trí của mọi người qua tiếng chuông chùa: Sống hòa mình với đồng loại, thực hiện những điều thiện lành hơn để mang lại hạnh phúc cho bản thân, gia đình và cộng đồng.

Ba loại chuông của Phật giáo

Trên thế gian này, có nhiều ý nghĩa khác nhau về tiếng chuông, nên theo quy định của nhà Phật, mỗi chùa viện đều có 3 loại chuông: chuông đại hồng, chuông báo chúng và chuông gia trì.

Chuông đại hồng, hay được gọi là chuông u minh, là chiếc chuông lớn thường được gióng vào đầu đêm và cuối đêm. Tiếng chuông đầu đêm nhắc nhở mọi người buông bỏ cơn vô thường, an yên bản thân để nghỉ ngơi. Tiếng chuông cuối đêm thức tỉnh mọi người, tỉnh táo trở dậy để tấn tu, bắt đầu một ngày mới. Mỗi lần chuông đại hồng vang lên, đánh 108 tiếng, đại diện cho đại trừ 108 phiền não. Nghe chuông này tâm hồn thanh tịnh, tâm trí nhẹ nhàng, trút bỏ khổ buồn, tiến tới an nhiên.

Chuông báo chung, hay còn gọi là chuông tăng đường, được sử dụng để thông báo trong nội bộ chùa viện khi họp nhóm, thọ trai và khóa tụng. Đây là một phần không thể thiếu trong cuộc sống tinh thần và tâm linh của những người theo đạo Phật.

Tiếng chuông chùa đồng hành cùng cuộc sống của cư dân trong nhiều vùng quê.

Giá trị của sự tỉnh thức và trí tuệ trong cuộc sống hàng ngày

Trong cuộc sống hàng ngày, việc tự tỉnh thức bằng trí tuệ là một yếu tố quan trọng giúp cho chúng ta nhận biết và đánh giá các giá trị thực sự của mọi việc xảy ra xung quanh. Nếu không tỉnh thức, chúng ta có thể lãng phí cơ hội và rơi vào tình trạng mất mát theo luật tự nhiên.

Khi chúng ta đặt trọng tâm vào Từ, Bi, Hỷ, Xả và thực hiện mọi việc với tâm hồn nhẹ nhàng và tự cảm thấy hạnh phúc, chúng ta sẽ không bao giờ mất đi mọi thứ. Việc áp dụng những giá trị này vào cuộc sống hàng ngày giúp chúng ta giải tỏa nỗi lo âu, đau khổ và tìm thấy sự thanh sạch trong tâm hồn của chúng ta.

Trong tín ngưỡng Phật giáo, tiếng chuông, trống, mõ được coi là những sứ giả Như Lai mang đến những tâm nguyện từ bi. Điều này giúp chúng ta tự giải thoát khỏi nỗi mặc cảm, buồn rầu và nâng cao trí tuệ, giúp chúng ta tiến gần hơn đến sự giác ngộ và lòng từ bi.

Trí huệ lớn đến từ việc lắng nghe tiếng chuông phiền não và hiểu rõ hơn về ý nghĩa của cuộc sống. Điều này giúp chúng ta thoát khỏi vòng luẩn quẩn của Địa ngục và hướng tới sự giải thoát và an lạc tinh thần.

Với những nguyện ý thành kính, chúng ta có thể hướng tới trạng thái Phật độ và giúp chúng sinh khác trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta.

Nghe tiếng chuông chùa vọng vang, lòng cảm thấy bình yên và tâm trí tỉnh táo.

Ý nghĩa của tiếng chuông trong đời sống tinh thần

Trong bài Hương Sơn phong cảnh ca, Chu Mạnh Trinh viết: “Thỏ thẻ rừng mai, chim cúng trái/ Lững lờ Khe Yến, cá nghe kinh. Thoảng bên tai một tiếng chày kình/ Khách tang hải giật mình trong giấc mộng”. Chuông là một nhạc cụ, được đúc bằng kim loại và phát ra âm thanh đơn giản. Hình dáng của nó được làm theo các hình tháp hay hình chén rỗng…Theo Đại Tỳ Kheo Tam Thiên Uy Nghi, quyển Hạ thì có 5 việc cần gõ chuông: Khi hội họp thường kỳ; khi ăn sáng; lúc ăn tối; khi trở về cõi Niết Bàn; mọi chuyện vô thường. Mỗi lần đánh chuông, âm thanh của nó không chỉ lan tỏa khắp nơi, lên trời mà còn xuống cả địa phủ, đánh thức tâm linh của những người bị giam cầm trong ngục tối, ma quỉ biết mà hồi tâm chuyển tính mà tu hành niệm Phật. Theo Hòa thượng Thích Gia Quang: "Ý nghĩa của tiếng chuông chùa theo như Phật dạy là tiếng chuông tỉnh thức, nó làm cho con người ta phải thức tỉnh bản giác của mình; đó là tính thiện, tính từ bi đó là hỷ xả đó là cái vô ngã, đó là cái vị tha. Đó là những gì tốt đẹp có trong mỗi con người chúng ta, mà đôi khi chúng ta lãng quên đi, thì tiếng chuông chùa nó mang tính thức tỉnh những điều tốt đẹp đó. Tiếng chuông chùa còn đưa ta về cái nhất tâm; cái nhất tâm làm các điều lành, làm các điều thiện để cho bản thân mình, gia đình mình và xã hội được tốt dẹp lên".

Trong cuộc sống hiếm hoi và bận rộn ngày nay, tiếng chuông chùa mang đến một cảm giác bình yên và tỉnh táo. Nó là một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc thức tỉnh tâm hồn, vun đắp lòng từ bi và hành động thiện lành. Đôi khi, trong cuộc sống bon chen, chúng ta cần một điểm dừng chân, một chút lặng lẽ để nghe tiếng chuông nhắc nhở mình về những giá trị thiêng liêng và ý nghĩa sâu sắc của cuộc sống.

Chuông chùa không chỉ đơn thuần là một nhạc cụ phổ biến trong tín ngưỡng Phật giáo, mà nó còn đằng sau đó là một thông điệp về việc sống ý nghĩa, giúp động viên và khích lệ mỗi người trên con đường tu tâm, tu tâm để mang lại hạnh phúc và bình an cho chính bản thân và những người xung quanh. Tiếng chuông chùa không chỉ là âm nhạc, mà còn là hồn của tâm linh, là hướng dẫn cho con người trên con đường tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống và giữa vô vàn phiền não trần tục.

Việc gõ chuông tại các buổi hội họp, lúc ăn uống hay ngay cả khi trở về nhà chỉ là một nghi thức nhỏ thôi, nhưng ý nghĩa sâu xa mà nó gửi gắm là sự chấn thức, sự nhớ nhung về bản nguyên, về cái thiện và cái đẹp. Đó là lời nhắc nhở về việc sống có ý nghĩa, sống không chỉ cho bản thân mà còn cho cộng đồng, cho xã hội, cho mọi người xung quanh. Và trong từng tiếng chuông reo lên, chúng ta cảm nhận được hơi thở của tâm linh đang hiện diện trong tất cả mọi người.

Mỗi khi nghe tiếng chuông chùa vang lên, tâm hồn tôi trở nên yên bình và tinh thần tỉnh táo hơn.

Thức Tỉnh Tâm Hồn Với Tiếng Chuông Chùa

Chỉ cần chúng niệm câu Nam mô A Di Đà Phật hay danh hiệu của một vị Bồ Tát, một vị Thanh Văn, Duyên Giác, Bích Chi Phật thì lập tức được thoát khỏi xiềng xích mà được đi đầu thai làm người. Kinh Tăng Nhất A Hàm có nói: “Mỗi khi tiếng chuông chùa ngân vang thì những hình phạt trong ác đạo được tạm thời dừng nghỉ, chúng sanh chịu hình phạt được tạm thời an vui”. Trong cuốn “Pháp khí – Bách trượng thanh quy” nói rằng: “Chuông lớn là hiệu lệnh của rừng già. Tiếng chuông sớm phá tan đêm trường, gọi người người thức giấc. Tiếng chuông chiều muộn giục giã người bôn tẩu dừng bước chân, những chuyện bận lòng thôi ngẫm nghĩ.” Một ý nghĩa sâu sắc hơn của tiếng Phạn chung trong buổi đầu hôm hay những lúc hừng sáng là sự nhắc nhở cho con người luôn thức tỉnh để tinh tấn tu hành mà vượt ra ngoài vòng tội lỗi, tối tăm khổ đau trong cuộc sống vô thường. Để đạt được sự bình an và sáng suốt trong tâm hồn, tiếng chuông chùa là một phương tiện hiệu quả để giúp con người nhớ những giá trị tinh thần cao cả và tìm đến sự giác ngộ.

Kết luận

Tiếng chuông chùa không chỉ là âm thanh quen thuộc mà còn là biểu tượng của sự linh thiêng và yên bình trong đời sống tâm linh của người Việt. Những âm vang từ chuông chùa giúp tạo nên không khí trang trọng và thiêng liêng trong không gian đền chùa, góp phần tạo nên vẻ đẹp văn hóa truyền thống của đất nước. Hãy lắng nghe tiếng chuông chùa để cảm nhận sự yên bình và tĩnh lặng trong tâm hồn.