Thánh địa chùa hang Hải Phòng Đồ Sơn - Bổn bề linh thiêng và lịch sử đậm đà

Chùa Hang, phường Hải Sơn, quận Đồ Sơn.

26/07/2023

Tên gọi, lịch sử di tích liên quan đến địa phương

Chùa có tên chữ là Cốc tự, trước thuộc địa bàn Vạn Tác, xã Đồ Sơn, huyện Nghi Dương, phủ Kinh Môn, đạo Hải Dương; nay thuộc phường Hải Sơn, quận Đồ Sơn, thành phố Hải Phòng. Như tên thường gọi của chùa, các bậc tiền nhân đã lấy một hang đá trên núi Vạn Tác để lập chỗ tu hành. Chùa Hang là ngôi chùa thiên tạo độc đáo của Đồ Sơn, gần khu I trông ra biển và con đường bộ chạy ngang qua mặt chính ngôi chùa hiện nay.

Trong nhiều năm trở lại đây, việc nghiên cứu về sự du nhập của Phật giáo vào nước ta đã bắt đầu có lời giải hợp lý hơn. Có nhiều quan điểm khác nhau về con đường truyền bá đạo Phật vào nước ta, từ cuộc khởi nghĩa chống đô hộ nhà Minh đến việc phát triển của giáo Adiđà.

Có học giả dựa vào tài liệu Trung Hoa nói rằng ở Giao Châu tại thành NeLe có bảo tháp của vua ASOKA và học giả đó xác định thành NeLe mà sử liệu Trung Hoa nói tới đó là Đồ Sơn hiện nay.

Đường đến di tích

Từ Bưu điện trung tâm thành phố Hải Phòng, có tuyến xe buýt chạy liên tục tuyến Hải Phòng - Đồ Sơn và ngược lại, theo đường 353 (đường Phạm Văn Đồng) đến Uỷ ban nhân dân quận Đồ Sơn. Di tích toạ lạc tại Khu I, phường Hải Sơn, quận Đồ Sơn, cách trung tâm thành phố Hải Phòng khoảng 22 km về hướng Đông Nam.

Nhân vật lịch sử liên quan đến Di tích

Ngoài những quan điểm của các học giả nổi tiếng ở Việt Nam và nước ngoài đánh giá về những bước du nhập của Phật giáo vào Việt Nam, xung quanh ngôi chùa Hang thì dân làng (vốn là gốc làng chài - vạn chài) kể lại về thuở xưa vào cuối đời Hùng Vương.

Về cây gậy pháp Đức Phật Quang ban cho Đồng Tử, ngoài việc cứu sống Tin thế những người đã chết dịch ở Đa Hoà, Chử Xá còn thấy ở thần tích miếu Thị Đa, ở làng Cốc Liễn.

Khảo tả di tích

Đúng như tên gọi của chùa: nghi lễ nơi thờ tự được bày đặt trong lòng hang đá ven sườn núi cao 35m, rộng 7m, được chia làm hai bậc thềm trong - ngoài.

Chùa có bàn thờ đá thờ tượng A Di Đà, bát hương đá xưa, nay vẫn còn. Nhưng những di vật khác như tượng Phật, bát hương đá, giếng nước cổ cũng không thể thiếu.

Công trình di tích có liên quan

Bên cạnh ngôi cổ tự nằm sâu trong hang núi 25m, còn nhà thờ tổ, nhà mẫu được xây dựng ở khu trường bắn cũng là một công trình kiến trúc phục dựng theo nghệ thuật trang trí thời Nguyễn cuối thế kỷ XX.

Những di vật có liên quan đến Di tích

Pho tượng sư tổ, bát hương đá, chiếc giếng nước cổ là những di vật có giá trị lớn và đều liên quan đến lịch sử của chùa Hang Đồ Sơn.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Curabitur auctor nec odio a eleifend. Maecenas at turpis sed nulla sodales euismod. Maecenas suscipit ex in velit vulputate, a tincidunt odio tempus. Donec id leo nec leo aliquam eleifend. Integer sit amet auctor sapien, non volutpat turpis. Cras dictum tristique interdum. Donec sit amet enim vitae odio eleifend laoreet. Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus et malesuada fames ac turpis egestas. Nullam bibendum, turpis ac bibendum fermentum, velit turpis consequat enim, ornare imperdiet ex leo at nunc.

"Chùa Hang Đồ Sơn ở đâu?"

Chùa Hang Đồ Sơn - Di sản văn hóa lịch sử của Hải Phòng

Chùa Hang Đồ Sơn, còn được biết đến với tên gọi Cốc Tự, nằm ẩn mình tại khu 1, phường Vạn Sơn, quận Đồ Sơn, Hải Phòng. Được xem là ngôi chùa thiên tạo lớn nhất trong khu di tích lịch sử Đồ Sơn, ngôi chùa này mang đến một cảm giác thánh thiện và bình yên cho du khách tới thăm.

Tích tụ từ thời xa xưa, trong giai đoạn đất đai vẫn còn hoang sơ, Chùa Hang Đồ Sơn đã được xây dựng ngay bên trong một hang đá. Theo các tư liệu lịch sử ghi chép, vào đầu thế kỷ II (TCN), một người sư từ Thiên Trúc đã đến cùng các thương gia từ Giao Châu (nay là Việt Nam) để phổ thông đạo Phật. Người sư này đã dừng chân tại đây và chọn một hang đá làm nơi ẩn cư và lập nên ngôi chùa - sau này được biết đến với tên gọi Cốc Tự Cổ (hiện nay là chùa Hang).

Được xem xét là ngôi chùa thiên tạo lớn nhất trong khu di tích Đồ Sơn, Chùa Hang Đồ Sơn không chỉ là biểu tượng văn hóa và lịch sử quý giá của Hải Phòng mà còn là điểm đến linh thiêng thu hút du khách thiêng liêng.

"Cách di chuyển, giờ mở cửa của chùa Hang"

Hướng dẫn đến Chùa Hang Đồ Sơn

Nếu bạn đến từ Hà Nội, có thể di chuyển đến Chùa Hang Đồ Sơn bằng xe khách. Một số hãng xe khách phổ biến mà bạn có thể tham khảo là Xe khách Anh Huy, Xe khách Hải Âu, Xe khách Ô hô, Xe khách Ngọc Huyền, Xe khách Xuân Sơn, Cát Bà Express,... Ngoài ra, bạn cũng có thể chọn phương tiện di chuyển bằng tàu hỏa, với 4 chuyến xuất phát từ ga Hà Nội mỗi ngày.

Nếu bạn đến từ Sài Gòn, bạn có thể chọn phương tiện máy bay đến Hải Phòng, sau đó sử dụng taxi hoặc xe ôm để đến Chùa Hang Đồ Sơn. Còn ở các tỉnh lân cận, bạn có thể chọn phương tiện di chuyển bằng xe khách, tàu hỏa,... tuỳ thuộc vào điều kiện và sở thích cá nhân.

Giờ mở cửa của Chùa Hang Đồ Sơn

Chùa Hang mở cửa từ Thứ Hai đến Chủ Nhật hàng tuần, tuy nhiên vào các ngày lễ thì có thể có sự thay đổi về thời gian mở cửa.

Chùa Hang Đồ Sơn không chỉ nổi tiếng với kiến trúc độc đáo mà còn mang đến cho du khách một khung cảnh yên bình, tĩnh lặng giữa thiên nhiên hùng vĩ.

Chia sẻ về chùa Hang Đồ Sơn

Chùa Hang hoặc Cốc Tự là một ngôi chùa Phật giáo cổ xưa tọa lạc tại chân núi Vạn Tác ở khu 1, phường Vạn Sơn, quận Đồ Sơn, trước đây là bản Vạn Tác, xã Đồ Sơn, huyện Nghi Dương, phủ Kinh Môn, đạo Hải Dương.

Sự lịch sử của ngôi chùa

Theo nhiều nhà nghiên cứu ở Việt Nam, ngôi chùa có thể được xây dựng trước công nguyên, vào thế kỷ thứ 2. Có nhiều truyền thuyết được lập ra để giải thích nguồn gốc hình thành chùa. Vào thời Hùng Vương thứ 18, nhà sư Bần từ Ấn Độ đã dừng chân tại núi Vạn Tác và tạo bàn thờ, tu hành tại đây.

Đôi khi, người dân Đồ Sơn tin rằng ngôi chùa Bần lớn trên đỉnh núi Mẫu Sơn cũng do ông mở ra để truyền đạo. Ông có nhiều kỷ niệm với chùa Hang Đồ Sơn và viên tịch tại đây.

Ngôi chùa này còn là nơi Phật giáo du nhập đầu tiên vào Việt Nam, mang ý nghĩa lớn về tâm linh và kiến trúc với người dân địa phương. Họ đã sáng tác rất nhiều câu ca hoa mỹ để ca ngợi nó như:

“Chùa Hang, động Phật, hang Dơi
Bốn phương tám hướng chẳng nơi nào bằng”

Hoặc:

“Chùa Hang cảnh Phật nhiệm màu
Ấy là Bụt mọc hay là Tiên xây”

"Kiến trúc ấn tượng của chùa Hang Đồ Sơn"

Chùa cổ (chùa gốc ban đầu)

Chùa Cốc cổ được xem là ngôi chùa thiên nhiên lớn nhất trong khu di tích lịch sử ở, vì nó xuyên thẳng vào trong lòng núi khoảng 25m, cửa vào cao 3,5m, rộng 7m nhưng càng đi sâu vào bên trong thì sẽ càng thấp và nhỏ lại với chiều cao 1,2m và chiều rộng chỉ còn 1,3m.

Chùa còn được chia thành 2 bậc thềm chính, với thềm ngoài rộng khoảng 23m2 còn thềm trong rộng 7m và cao 0,5m. Hơn nữa do mặt chùa hướng ra biển cả mênh mông nên tổng thể tạo thành một quần thể có vóc dáng và hình khối cực kỳ đa dạng và độc đáo.

Phía bên trong chùa Hang Đồ Sơn cũ có không khí mát mẻ mặc tròi nóng nực, oi bức bên ngoài và chuyên để thờ tổ sư Bần danh Phật Quang – 1 trong tứ bất tử ở Việt Nam, đã từng dạy đạo cho Chử Đồng Tử.

Bên cạnh đó, trong hang còn có bàn thờ đá, tượng Phật Adiđà bằng đá xanh cao 0,6m tọa trên đài sen bát hương đá và giếng nước ngọt – nơi mà tổ sư Bần hay uống trong quá trình tu hành. Cùng với đó là những bài thơ vịnh chùa khác trên vách đá nhưng qua sự tàn phá của chiến tranh thì chúng đá bị mờ và rất khó nhìn thấy.

Chùa mới

Qua nhiều lần trùng tu do xuống cấp, hiện nay chùa Hang mới ở Đồ Sơn đã được chuyển sang địa điểm cách đó khoảng 100m, với 3 tầng đồ sộ, khác hẳn với ngôi chùa truyền thống ở Việt Nam. Trong đó, tầng 1 dành cho việc bếp núc, tầng thứ 2 là tòa Tam Bảo thờ Phật Thích Ca, địa tạng vương Bồ Tát, thánh Anan và Thánh Ông, còn tầng thứ 3 ở trên cùng là Tây Phương điện thờ Phật Adiđà.

Ngôi chùa mới xây bằng gỗ có kiến trúc 3 tầng gây ấn tượng bởi cảnh sắc non nước, cây cối xanh mướt và yên bình ở phía trước, thu hút bao chú chim bồ cầu trắng muốt đến đậu. Nhưng nổi bật nhất có lẽ vẫn là hình ảnh tượng Phật bà Quan Âm từ bi đứng nghiêm trên đá núi như đang gửi lời chào thân thiện nhất đến với du khách.

Ngoài ra, ngay bên phải bức tượng Bồ Tát còn được đặt một tòa tháp thiêng 7 tầng tượng trưng cho 7 vị sư tổ đã tu thành chính quả tại chùa Hang Đồ Sơn. Cùng vô vàn các pho tượng La Hán bằng đá với nhiều tư thế và sắc thái biểu cảm khác nhau, hay tứ linh long – li – quy – phụng, đặt rải rác ẩn hiện trên các vách núi đá, trông như chốn tiên cảnh không nhiễm bụi trần.

Hơn nữa, về cơ bản kiến trúc thờ của chùavẫn mang phong cách trước thờ Phật, sau thờ Thần điển hình của thuyết Tam giáo đồng nguyên nên bên cạnh nhà thờ Tổ còn có nhà thờ Mẫu, nơi thờ 3 vị Thánh Mẫu: mẫu Thượng Thiên cai quản bầu trời mặc áo đỏ ngồi giữa, mẫu Thường Ngàn cai quản núi rừng mặc áo xanh, mẫu Thoải cai quản sông nước mặc áo trắng và 5 vị tôn công.

Bên cạnh đó, trong tòa điện còn có cả bàn thờ Đức Thánh Trần Hưng Đạo – người 3 lần đánh thắng giặc Mông Nguyên và đệ tử chân truyền đầu tiên của tổ sư Bân là Chử Đồng Tử, cùng 1 chiếc nón lá và 1 cây gậy pháp – báu vật quen thuộc mà tổ sư truyền lại, để du khách khi đến với chùa Hang Đồ Sơn có thể đến thắp nén hương tỏ lòng biết ơn.

Hoạt động tổ chức tại Chùa Hang Đồ Sơn

Hoạt động thường niên tại Chùa Hang Đồ Sơn

Trong những dịp quan trọng trong năm như ngày mùng 1, ngày rằm, lễ Vu Lan, rằm tháng 7, tháng Giêng,... Chùa Hang Đồ Sơn thu hút đông đảo du khách đến thăm để cầu bình an, may mắn và sự thành công trong cuộc sống.

Tại sân chùa, du khách có thể tìm thấy cây điều ước - nơi mà họ có thể ghi những ước mơ, mong muốn lên một dải lụa nhỏ và treo lên cây, hy vọng rằng những điều ước đó sẽ trở thành hiện thực. Ngoài ra, trong khuôn viên của chùa còn có những điểm check-in đẹp mắt, là nơi lý tưởng để chụp những bức ảnh đẹp nhằm lưu giữ những kỷ niệm tuyệt vời.

Khóa tu tại Chùa Hang Đồ Sơn

Khóa tu tại Chùa Hang Đồ Sơn là một hoạt động thường niên được tổ chức mỗi mùa hè, mỗi năm một lần. Đây là cơ hội để các bạn trẻ tham gia và trải nghiệm không khí thuần khiết và tĩnh lặng tại chốn linh thiêng này.

Trụ trì của chùa cho biết, mục đích của việc tổ chức khóa tu hàng năm là giúp các bạn trẻ nuôi dưỡng tâm hồn từ bi, biết lắng nghe và yêu thương. Khóa tu không chỉ là nơi để học hỏi và trau dồi kiến thức về Phật pháp, mà còn là cơ hội để gắn kết, tạo ra mối quan hệ mới và phát triển bản thân.

Ngoài ra, Chùa Hang Đồ Sơn cũng được biết đến với những bức tượng tinh xảo được chạm khắc tâm linh và khung cảnh thiên nhiên đẹp như tranh vẽ, khiến du khách trở về với tâm hồn tĩnh lặng và yên bình.

Khi đến Chùa Hang Đồ Sơn, bạn sẽ được đắm chìm trong vẻ đẹp của hàng cây anh đào nở rộ sắc hồng, những dải đèn màu đỏ lung linh treo trên mái nhà và cảnh biển Đồ Sơn tuyệt đẹp từ tầng cao nhất của chùa. Nơi đây còn là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích săn ảnh, bởi có nhiều góc check-in độc đáo và đẹp mắt như cổng trái tim màu hồng, ghế mây hình tròn,...

Khi đi Chùa Hang Đồ Sơn, hãy văn khấn

Bài Văn Khấn Cho Chuyến Viếng Chùa Hang

Dưới đây là bài văn khấn mà bạn có thể tham khảo khi đi viếng chùa Hang:

Ngôi chùa Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Hôm nay là ngày…….. tháng…….. năm…….
Tín chủ con là …………………
Ngụ tại………………………
 Cùng toàn thể gia đình thành tâm trước Đại Hùng Bảo Điện, nơi Chùa …….. dâng nén tâm hương, dốc lòng kính lạy:
 Đức Phật Thích Ca, Đức Phật Di Đà, Mười phương chư Phật, Vô thượng Phật pháp, Quan âm Đại sỹ, và Thánh hiền Tăng.
 Đệ tử lâu đời lâu kiếp, nghiệp chướng nặng nề, si mê lầm lạc.
 Ngày nay đến trước Phật đài, thành tâm sám hối, không làm điều dữ, nguyện làm việc lành, ngửa trông ơn Phật, Quan âm Đại sỹ chư Thánh hiền Tăng, Thiên Long bát bộ, Hộ pháp Thiên thần, từ bi gia hộ. Khiến cho chúng con và cả gia đình tâm không phiền não, thân không bệnh tật, hàng ngày an qui làm việc theo pháp Phật nhiệm màu, để cho vận đảo hanh thông, muôn thuở nhuần ơn Phật pháp.
 Đặng mà cứu độ cho các bậc Tôn trưởng Cha mẹ, anh em, thân bằng quyến thuộc, cùng cả chúng sinh đều thành Phật đạo.
 Tâm nguyện lòng thành kính bái thỉnh cúi xin chứng giám.
 Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

"Chùa Hang Đồ Sơn tổ chức lễ hội"

Lễ hội Chùa Hang Đồ Sơn - Nét văn hóa truyền thống của Việt Nam

Lễ hội Chùa Hang Đồ Sơn diễn ra hàng năm từ ngày mùng 1 đến ngày 6 tháng Giêng Âm lịch, là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng của Việt Nam. Lễ hội này không chỉ mang đến không khí sôi động, mà còn là dịp để người dân cầu nguyện cho sự thịnh vượng, an lành của đất nước.

Phần lễ của lễ hội bao gồm việc dâng hương và lễ Phật trong chùa, đặt vòng hoa tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ. Đây là thời khắc quan trọng để mọi người tưởng nhớ và tri ân những công lao của những người đã hi sinh vì tổ quốc.

Phần hội của lễ hội thu hút đông đảo người tham gia, với những trò chơi dân gian như chọi gà, bắt vịt, kéo co... Những trò chơi này không chỉ mang lại niềm vui mà còn giữ gìn và phát huy những giá trị truyền thống của dân tộc.

Lễ hội Chùa Hang Đồ Sơn cũng thu hút du khách và Phật tử từ khắp mọi miền đất nước. Họ đến tham dự để chiêm ngưỡng không khí lễ hội, thắp hương cầu mong cho gia đình hạnh phúc, bình an. Đồng thời, họ cũng có cơ hội hiểu sâu hơn về văn hóa, tín ngưỡng của người Việt.

Đến với lễ hội Chùa Hang Đồ Sơn, du khách sẽ được trải nghiệm không khí sôi động, tham gia các trò chơi truyền thống và khám phá vẻ đẹp linh thiêng của nơi đây. Đừng bỏ lỡ cơ hội trải nghiệm văn hóa truyền thống độc đáo của Việt Nam tại lễ hội này!

Những lưu ý khi tham quan, lễ Phật ở Chùa Hang Đồ Sơn

Khi thăm Chùa Hang Đồ Sơn, du khách cần tuân thủ những nguyên tắc sau để trải nghiệm chuyến đi một cách đầy đủ và ý nghĩa:

Là nơi linh thiêng, du khách nên chọn trang phục khiêm nhường và không quá lòe loẹt để tôn trọng không gian thiêng liêng của chùa.
Khi tới chùa, hãy tập trung cầu bình an và thưởng ngoạn trong không gian yên bình và thiêng liêng của nơi đây.
Tuyệt đối không được chạm vào hoặc lấy bất kỳ vật dụng nào trong chùa mà không có sự cho phép từ quản lý.
Thận trọng tránh việc đạp vào cây cỏ, hoa lá hoặc bàn ghế trong chùa. Hãy giữ gìn vệ sinh bằng cách vứt rác vào đúng nơi quy định để bảo vệ môi trường xung quanh.
Nếu bạn muốn...

"Khám phá kiến trúc bên trong chùa Hang Đồ Sơn"

Chùa Hang Đồ Sơn và lịch sử văn hóa

Lịch sử của chùa Hang Đồ Sơn rất phong phú và đậm đà văn hóa. Chùa nằm bên trong một hang đá, với kiến trúc đặc biệt bao gồm 2 bậc thềm chính và tượng Phật Quang. Điểm đặc biệt của chùa là thế lưng tựa núi và mặt hướng biển, tạo nên không khí mát mẻ và dễ chịu.

Trải qua nhiều lần cải tạo, Chùa Hang Đồ Sơn mới đã được di chuyển và xây dựng lại với kiến trúc độc đáo. Với 3 tầng riêng biệt, chùa mang đến một không gian yên bình và thanh tịnh. Vị trí mới của chùa tạo điều kiện thuận lợi cho du khách tham quan và tận hưởng vẻ đẹp của non nước hữu tình.

Không chỉ là nơi tâm linh, Chùa Hang Đồ Sơn còn là một điểm đến lý tưởng cho những ai muốn khám phá văn hóa và kiến trúc độc đáo của vùng đất này. Với rất nhiều cây xanh trồng xung quanh, chùa mang đến không gian thanh tịnh và yên bình cho mọi người.

. Xem thêm chùa hang trà vinh , chùa hang tây ninh .

Kết luận

Chùa hang Đồ Sơn và chùa hang Hải Phòng đều là những điểm tham quan độc đáo và hấp dẫn tại Hải Phòng. Với kiến trúc độc đáo, cảnh quan hùng vĩ và không gian linh thiêng, hai địa danh này luôn thu hút đông đảo du khách đến thăm. Việc bảo tồn và phát triển các chùa hang này không chỉ giúp duy trì giá trị lịch sử, văn hóa mà còn góp phần thúc đẩy ngành du lịch địa phương phát triển.