Thánh đường linh thiêng với chùa thập tháp độc đáo và lịch sử đậm nét.

"Bộ kinh Phật rất đáng trân trọng và quý giá"

Đại Tạng Kinh: Kho Tàng Tri Thức Và Tâm Linh Trong Phật Giáo

Trong Tạp chí Liễu Quán số tháng 5-2021, hòa thượng Thích Không Nhiên, Thích Pháp Hạnh và cư sĩ Lê Thọ Quốc đã chia sẻ về một bộ Đại Tạng kinh còn nguyên vẹn tại chùa Thập Tháp, kế dodng bộ "Gia Hưng tạng" - một phát hiện đáng giá.

Theo những nghiên cứu gần đây, GS Lý Quý Dân và đội ngũ nhà nghiên cứu đã so sánh bộ "Gia Hưng tạng" tại Chùa Thập Tháp với các bộ tương tự ở Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, và Đài Loan. Sự khác biệt và sự nguyên vẹn của bộ kinh này đã thu hút sự quan tâm và hưởng ứng từ cộng đồng.

Đại Tạng Kinh được chia thành ba phần chính: kinh, luận, và luật. Mỗi phần đều mang đến những giá trị tri thức và tâm linh sâu sắc trong Phật giáo. Việc ghi chép lại lời dạy, lời giảng của Đức Phật và nền tảng tự học của các đệ tử đã tạo nên một kho tàng kiến thức to lớn, làm sáng tỏ và hướng dẫn cho thế hệ sau.

Bộ "Gia Hưng tạng" tại chùa Thập Tháp không chỉ đại, đồ sộ về kích thước mà còn có tầm ảnh hưởng rộng lớn trong thế giới Phật giáo. Đặc biệt, phần ngữ lục ghi chép lại lời của các vị tổ sư mang đến giá trị vô cùng tinh thần và tri thức.

Với việc khám phá và bảo tồn bộ "Gia Hưng tạng" tại Bình Định, chúng ta đang gặp phải một cơ hội vàng để tìm hiểu sâu hơn về Di sản tinh thần của nhân loại. Sự quan tâm và nghiên cứu sẽ giữ cho nguồn tri thức này không bao giờ bị lãng quên.

Đề xuất với giải pháp hiệu quả.

TS Nguyễn Tô Lan cho biết ngoài bộ kinh Phật "Gia Hưng tạng", tại chùa Thập Tháp còn lưu giữ nhiều mộc bản có giá trị. Theo thầy Thích Viên Quả, người đang làm công việc quản lý tại chùa Thập Tháp, bộ kinh Phật "Gia Hưng tạng" đang lưu giữ tại chùa có hàng trăm mộc bản (chất liệu gỗ mít), là những bản gỗ có kích thước khác nhau khắc chữ Hán tinh xảo, đậm nét, cùng nhiều cuốn kinh còn nguyên vẹn, chữ viết rất rõ ràng, ma két đẹp."

"Bộ "Gia Hưng tạng" này được xem như "pháp bảo" của Bình Định, Việt Nam và trên thế giới về lịch sử của Phật giáo. Trên thế giới không còn nhiều những bộ "Gia Hưng tạng" nguyên vẹn như thế này. Chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu và có những đề xuất để tỉnh Bình Định có giải pháp bảo tồn và phát huy những quý hiếm này" - TS Nguyễn Tô Lan cho biết thêm.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Thanh Quang ở tỉnh Bình Định chia sẻ đây là những tư liệu rất quý giá, mong chùa Thập Tháp tiếp tục có phương án bảo vệ, gìn giữ cẩn thận.

Ngay sau khi tiếp nhận thông tin, lãnh đạo Sở Văn hóa và Thể thao Bình Định, Bảo tàng tỉnh Bình Định, UBND thị xã An Nhơn và UBND phường Nhơn Thành đã về chùa Thập Tháp để khảo sát, tìm hiểu và lên phương án phối hợp cùng nhà chùa gìn giữ bộ kinh "Gia Hưng tạng" này.

Chùa Thập Tháp (Thập Tháp Di Đà Tự) được lập vào thế kỷ XVII, là một trong những ngôi chùa cổ danh tiếng của tỉnh Bình Định nói riêng và ở miền Trung nói chung. Chùa Thập Tháp đã được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia vào ngày 9-1-1990.

"Chúng ta nên bảo tồn và số hóa di sản độc đáo này. Việc bảo tồn phải thực hiện trên 2 phương cách. Thứ nhất đây là di sản sống nằm trong cộng đồng, trong chùa có đời sống tâm linh cần được bảo tồn nguyên trạng. Thứ hai là cần phải thực hiện việc bảo tồn di sản theo hướng số hóa để nhân bản, quảng bá, nghiên cứu, phát huy kho tư liệu của đến với mọi người trong và ngoài nước" - PGS.TS Trần Trọng Dương (Viện Nghiên cứu Hán - Nôm) cho hay.

Trong khi đó, GS Lý Quý Dân cũng nêu quan điểm rằng "nếu bộ Gia Hưng tạng này được số hóa, đưa lên trang web, tôi nghĩ là không chỉ nhiều người tâm nguyện hành hương về nơi có bộ Gia Hưng tạng này, mà cả giới nghiên cứu Phật giáo khắp nơi cũng về đây nữa". Ông lưu ý khi số hóa phải có vai trò của chuyên gia. Vì chuyên gia là người đề xuất ra phương án, giám sát kiểm tra, mở rộng các cơ hội khai thác đối với một di sản như thế này.

TTO - Du khách và Phật tử gần xa được tận mắt chứng kiến bản kinh cổ viết tay trên lá bối còn gần như nguyên nét mực, dù đã có từ 2.000 năm trước.

"Chùa Thập Tháp nằm ở đâu?"

Khám Phá Chùa Thập Tháp Ẩn Giấu Ở Bình Định

Chùa Thập Tháp là một trong những công trình tôn giáo nổi tiếng tọa lạc ở thôn Vạn Thuận, xã Nhơn Thành, huyện An Nhơn, tỉnh Bình Định. Được xây dựng từ thời kỳ Trần, chùa mang đến không gian linh thiêng và mang đậm nét đặc trưng của kiến trúc cổ điển Việt Nam.

Dọc theo quốc lộ 1, từ Quy Nhơn đi ra Quảng Ngãi, du khách có thể dễ dàng nhận biết chùa Thập Tháp qua cột cờ đẹp mắt và sự linh thiêng tỏa ra từ địa điểm này. Sau khi vượt qua thị trấn Đập Đá, du khách sẽ đến cầu Vạn Thuận. Không khó để tìm thấy con đường dẫn vào chùa chỉ cách đó khoảng 200m, nơi người ta cảm nhận được sự yên bình và thanh tịnh.

Chùa Thập Tháp chính là điểm dừng chân lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá văn hóa và lịch sử nơi đây. Đến đây, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng những kiến trúc cổ kính mà còn thỏa sức khám phá và tìm hiểu về những giai thoại đằng sau từng công trình của chùa.

Nếu bạn muốn tìm đến một nơi thanh thản và lặng lẽ, chùa Thập Tháp chắc chắn là điểm đến không thể bỏ qua trong hành trình khám phá Bình Định của mình.

Tiểu sử của chùa Thập Tháp Bình Định

Trong thế kỷ 17, vào năm 1665, hòa thượng Nguyên Thiều, người có họ Tạ và quê quán ở Triều Châu, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, đã xây dựng một am nhỏ tại địa phương này để truyền bá Phật pháp. Sau đó, vào năm 1683, một ngôi chùa lớn đã được xây dựng với sử dụng gạch đá từ 10 ngôi tháp Chăm đã bị đổ.

Lịch sử của chùa Thập Tháp Di Đà

Vào năm Tân Mùi (1691), chúa Nguyễn Phúc Chu đã ban biệt hiệu "Thập Tháp Di Đà tự" cho ngôi chùa này. Hòa thượng Nguyên Thiều khi đó cũng đã mở trường truyền đạo tại đây. Thế kỷ 18, vào năm 1749, chùa đã được trùng tu lại với quy mô lớn hơn.

Vào những năm cuối thế kỷ, phong trào Tây Sơn đã bùng nổ. Do gần kề với thành Đồ Bàn (nay là Hoàng Đế), chùa Thập Tháp Di Đà đã phải chịu nhiều tổn thất trong các trận đánh giữa quân Tây Sơn và quân Nguyễn Ánh.

Trở lại thế kỷ 19, chùa tiếp tục được trùng tu và phát triển với quy mô lớn hơn, kéo dài suốt nhiều năm để hình thành kiến trúc như ngày nay. Cuối cùng, vào năm 1990, chùa Thập Tháp Di Đà đã được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật thế kỷ 19 và được xếp hạng cấp quốc gia.

Kiến trúc của chùa Thập Tháp Di Đà Bình Định

Phong cách kiến trúc độc đáo của Chùa Thập Tháp Di Đà

Chùa Thập Tháp Di Đà là một trong những công trình kiến trúc đặc biệt tại Việt Nam, với nền tảng xây dựng bằng gạch Chàm và lợp ngói âm dương. Kiến trúc của chùa được thiết kế theo hình chữ khẩu, với bốn vày, ba gian, hai chái, tạo nên một vẻ đẹp rất ấn tượng.

Chùa có hai lớp tường bao bọc chung quanh, tạo nên không gian yên bình và linh thiêng. Khu vực chính của chùa bao gồm khu chính điện, khu phương trượng, khu Tây đường và Đông đường, với dãy hành lang rộng lớn nối liền, bao bọc một sân rộng được lát gạch vuông.

Trong khu chính điện, bạn sẽ thấy kết cấu chủ yếu là gỗ quý được chạm trổ rất tinh xảo, với những họa tiết hoa cuộn, hoa sen, rồng, phượng cách điệu. Đầu tám hàng trụ cột và đầu kèo cũng được chạm, trang trí đẹp mắt, tạo nên điểm nhấn cho kiến trúc của chùa.

Toàn bộ không gian của chùa được bày trí cẩn thận, với đủ các loại cây cảnh để tạo điểm nhấn cho kiến trúc tổng thể. Điều này giúp tạo ra một không gian linh thiêng, mang đến sự yên bình và thư thái cho người đến thăm chùa.

Trên nóc có hình tượng lưỡng long tranh châu.

Chùa Thập Tháp - Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia

Sau chính điện là các khu nhà phương trượng, Đông đường và Tây đường. Các công trình này nằm quanh một sân trời rợp bóng cây xanh. Nhà phương trượng nằm đối diện với chính điện qua sân trời, do Quốc sư Phước Huệ cho xây vào năm 1924. Nhà Tổ của chùa Thập Tháp ở phía Nam, nối ngôi chính điện và nhà phương trượng, thờ Tổ khai sơn Nguyên Thiều và chư vị trụ trì, chư Tăng quá cố và chư Phật tử quá vãng. Ngoài các kiến trúc chính, chùa Thập Tháp còn có khu vườn tháp cổ với 24 bảo tháp lớn nhỏ mang hình thái kiến trúc phong phú từ thế kỷ 19 - 20.

Chùa Thập Tháp đã được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia của Việt Nam. Trong chùa có ba tạng kinh, giấy khổ rộng, chữ to bằng ngón tay út. Bộ kinh hết sức cổ, có lẽ do Sư tổ Nguyên Thiều đã thỉnh từ Trung Hoa sang vào lúc phụng mệnh Chúa Nguyễn về nước vào cuối thế kỷ 17. Ngoài ra, chùa còn có hai tượng Hộ Pháp và 36 tượng La Hán bằng gỗ chạm khắc tinh vi. 36 tượng La Hán, mỗi vị cao nửa mét, thờ hai bên án cạnh bàn thờ Phật, mỗi bên 18 vị, mỗi vị có khuôn mặt và dáng điệu khác nhau. Còn hai tượng Hộ Pháp đặt ở hai bên cửa bước vào cao đến hai mét. Tại chùa còn có quả chuông đường kính 70cm, nặng 500kg, đúc từ năm 1893.

Trong tất cả chùa chiền ở miền Trung được xây cất từ thời các chúa Nguyễn thì chùa Thập Tháp Di Đà ở Bình Định là chùa cổ nhất thuộc phái Lâm Tế và được xem là chùa tổ. Đã trải qua nhiều lần trùng tu, tái tạo, chùa vẫn giữ được tổng thể hài hòa, tôn nghiêm cổ kính. Chùa đã trùng tu cả thảy bốn lần. Lần trùng tu đầu tiên vào năm Minh Mạng thứ nhất (1820), lần thứ hai vào năm Kỷ Tî (1849) dưới thời Chúa Võ Vương Nguyễn Phúc Khoát, lần thứ ba vào năm Bính Tuất (1877) dưới thời Vua Tự Đức và lần thứ tư vào năm Giáp Tý (1924) dưới triều Vua Khải Định.

Năm 1924, Hòa thượng Phước Huệ là tổ thứ 40 phái Lâm Tế và là tổ thứ 13 của phái Nguyên Thiều đứng ra xây dựng, mở rộng chùa và dựng thêm cổng Tam quan như ngày nay. Chùa còn lưu giữ 2.000 bản khắc gỗ dùng in kinh Di Đà sớ sao, Kim Cang trực sớ, Pháp Hoa khóa chú... Bộ Đại Tạng Kinh do Tổng trấn Hà Tiên Mạc Thiên Tứ cúng dường còn 1.200 quyển kinh, luật, luận và ngữ lục. Chùa còn lưu giữ bộ Đại Tạng Kinh Cao Ly và bộ Đại Tạng Kinh Đài Loan.

Kết luận

Chùa thập tháp không chỉ là một công trình kiến trúc độc đáo mà còn là biểu tượng của sự hòa hợp giữa văn hoá Phật giáo và văn hoá dân tộc Việt Nam. Việc gìn giữ và bảo tồn những ngôi chùa này không chỉ giữ gìn di sản văn hoá mà còn giúp cho thế hệ sau hiểu rõ hơn về lịch sử và truyền thống của đất nước.